Inleiding

Literatuur in de 17e eeuw

In de literatuur van de Nederlanden is lang niet alles bespreekbaar, maar schrijvers en lezers zoeken de grenzen van wat ze met elkaar willen delen steeds meer op. Hoewel er officieel sprake is van censuur, kan in de praktijk heel veel gedrukt worden. Censuur van de Kerk en overheden kan dat met name in de Republiek nauwelijks tegenhouden. Bovendien kunnen steeds meer mensen zelf lezen en verschijnen er volop opiniemakende teksten, zoals pamfletten en hekeldichten. Zo ontstaat er langzamerhand een publiek debat over de inrichting van de samenleving, de positie van vrouwen, de economie, de kunsten, en ga zo maar door.

Personen: Johan van Oldenbarnevelt, Jan Pieterszoon Coen, Benedictus de Spinoza, Hugo Grotius, Anna Maria Schuurman, Rembrandt van Rijn, Judith Leyster, Peter Paul Rubens, Joost van den Vondel.
Gebeurtenissen: Oprichting VOC en WIC, Bestandstwisten, Vrede van Munster, Rampjaar


Onderwerpen

Hoofdrollen voor Amsterdam en Antwerpen
Een explosie van drukwerk
met Vondels Gysbreght van Aemstel
Hoe een nieuwe Bijbel de Republiek verenigt
De regels van de kunst
Liefde in woord en beeld
Van de wieg tot het graf
Grote welvaart voor een kleine groep
Poëzie over tuinen en landhuizen
Morele lessen en toneel in de klas
Een frisse blik op Nederland
Sporen van lezers in boeken
Altijd en overal zingen
Financiële ondersteuning voor dichters
De mythe van de Muiderkring
Van alfabetisering tot wetenschap
Massamedia in de zeventiende eeuw
Aanpassingen aan een nieuwe tijd
Hergeboorte van de belangstelling voor de klassieke cultuur
Een wedstrijd op papier
Vermomde maatschappijkritiek
De moord op de gebroeders De Witt
Spektakel en deugdzaamheid
Wat is er nog over na vierhonderd jaar?
Het ontstaan van de Republiek
Schrijvende vrouwen spreken zich uit
Medische literatuur en de humeurenleer

Schrijvers

Een vrije jongen
Een opmerkelijk duo
Een rusteloze Amsterdammer
Een noordelijke ster
Twee geloven, één doel
Melancholieke grappenmaker
Geleerde vroomheid
Pleidooi voor vrede
Petrarkistisch minnaar en priester
Professoren uit de Republiek der Letteren
De schijn van criminaliteit
Dichter in voor- en tegenspoed
De legendarische drost van Muiden
Een manusje-van-alles of een snob?
Voorvechter voor de roomse zaak
Dichteres en uitgeefster
Eenzaam, met God gemeenzaam
Een dichter bekeert zich
Schrijver van ‘Het Schilder-Boeck'
Meeslepend openhartig
Bloed op de planken
Toneelschrijfster bij de rederijkers
Humoristisch toneelschrijver
Calvinistisch zanger
Slimmer dan iedereen
Christen, wereldreiziger, reclamemaker
De eerste vrouwelijke toneeldichter in de Amsterdamse Schouwburg
Dienstbare wijsheid
Het Nederlands op de kaart met emblemen
‘Prins’ der dichters
Glazenmaker uit de Kalverstraat en directeur in de Schouwburg
Al lachend spreekt de zot de waarheid

Teksten

P.C. Hooft , 1613
Joost van den Vondel, 1637
P.C. Hooft, 1605
J. Zoet, 1657
Constantijn Huygens, 1651
Joost van den Vondel, 1654
Willem G. van Focquenbroch, 1664
G.A. Bredero, 1615
P.C. Hooft , 1642
Jacob Westerbaen, 1654
Joost van den Vondel, 1647
Joost van den Vondel, 1618
G. van Nieuwelandt , 1617
C. Huygens, 1653
Constantijn Huygens, 1626
Geeraardt Brandt, 1645
Joost van den Vondel, 1633
P.C. Hooft, 1617
Casper Barlaeus, 1632
Jacob Cats e.a., 1623
anoniem, 17e eeuw

In beeld