Lessenseries

De volgende lessenseries zijn op dit moment beschikbaar.

‘De achttien dooden': oorlog en verzet
Michaël Slory: op zoek naar een Surinaamse identiteit
‘Reis door het Apenland': maatschappijkritiek en dierenverhalen
'De reis van de lege flessen': postkolonialisme, discriminatie en racisme
'Sara Burgerhart': coming of age in de 18e eeuw

Filmpjes en lesbrieven

Literatuurgeschiedenis.org ondersteunt Klassiekers in de Klas en Fixdit in het maken van lesmateriaal om literaire teksten te behandelen in de klas. De volgende filmpjes en lesbrieven zijn op dit moment beschikbaar.

Mariken van Nieumeghen

Leerlingen vertalen een fragment uit Mariken van Nieumeghen waarin Mariken bij haar tante aanklopt en zeer schandelijk toegesproken wordt. Bestaat uit: animatiefilmpje, lesplan (pdf), opdrachtomschrijving (pdf), beoordelingstabel (pdf). De animatie en lesbrief zijn bestemd voor de onderbouw / 1e en 2e graad ASO en TSO en ze zijn gemaakt door Klassiekers in de Klas.

De rijmende robot

Een speelse introductie van het werk van Paul van Ostaijen met behulp van een robotpersonage van Tonke Dragt. Bestaat uit: animatiefilmpje , lesbrief (pdf) en toelichting. De animatie en lesbrief zijn bestemd voor de onderbouw / 1e en 2e graad ASO en TSO en ze zijn gemaakt door Klassiekers in de Klas.

Natuurgedichten

Een intertekstuele zoektocht naar de bedoelingen en betekenissen van natuurgedichten aan de hand van Gezelle, Vasalis en H.H. ter Balkt. Ook Bibi Dumon Taks Eik was hier, hedendaagse klimaatdichters en O Denneboom komen aan bod. Bestaat uit: animatiefilmpje en lesbrief (pdf). De animatie en lesbrief zijn bestemd voor de onderbouw / 1e en 2e graad ASO en TSO en ze zijn gemaakt door Klassiekers in de Klas.

Moderne klassiekers door vrouwen

Bij een aantal moderne klassiekers geschreven door vrouwen ontwikkelt Fixdit een podcast en in samenwerking met Vlogboek educatief materiaal voor scholieren: vlogs en lesbrieven, met dank aan de Taalunie voor de financiële steun. De lesbrieven zijn bestemd voor de bovenbouw / ASO en TSO 3e graad. 

In 2021 verscheen de Salamander klassieker-editie van de spannende roman Een revolverschot (1911) van Virginie Loveling. Deze gemoderniseerde editie vormt het uitgangspunt van een vlog van Vlogboek, een toelichting en drie lesbrieven: Virginie Loveling en de zussen Santander, Een spannende roman – Chekhov’s gun en foreshadowing en Het ontstaan van een zottin. De tweede vlog en lesbrief gaan over de humoristische verhalen van Mary Dorna, samengebracht in Laten we vader eruit gooien. De derde vlog en lesbrief gaan over Suriname, ik ben van Bea Vianen.

Smaakmakers: middeleeuwse verhalen in beeld

Ontdek vijf bekende middeleeuwse verhalen met deze serie korte films, die vooral bedoeld zijn om leerlingen nieuwsgierig te maken. Ze tonen sleutelscènes die aanknopingspunten bieden voor de klassikale behandeling van een tekst. In elke film staat één personage centraal.

 

Toelichting op het lesmateriaal

Leraren Nederlands in het Vlaamse secundair en Nederlandse voortgezet onderwijs kunnen het lesmateriaal gebruiken bij hun literatuuronderwijs om interesse en motivatie te wekken bij leerlingen voor (historische) literatuur. Tevens draagt het bij aan het ontwikkelen van historisch besef (literair-culturele socialisatie).

Het lesmateriaal is gebaseerd op de didactiek van thematisch, diachroon literatuurgeschiedenisonderwijs op basis van nieuwe wetenschappelijke didactische inzichten. Die inzichten geven aan dat onderwijs in de literatuurgeschiedenis beter thematisch kan worden ingericht en dat je door middel van historische teksten de leerlingen leert om literair-historisch te redeneren. Door de thematische insteek kan er ook makkelijker een link worden gelegd met de actualiteit. Het lesmateriaal is gemaakt met en door vakdidacticti en leraren Nederlands. In elke lessenserie staat een literair werk centraal, de ‘knooppunttekst’, van waaruit thematische lijnen worden getrokken naar andere teksten uit de literatuurgeschiedenis. 

Naast de lessenseries, die vooral geschikt zijn voor bovenbouwleerlingen, biedt Literatuurgeschiedenis.org ook lesbrieven aan die horen bij animatiefilmpjes over literaire klassiekers. Deze zijn speciaal gemaakt voor onderbouwleerlingen, in samenwerking met Klassiekers in de Klas. Literair collectief FixDit maakt samen met Vlogboek lesmateriaal dat is bestemd voor bovenbouwleerlingen. Verder vind je op sommige pagina's onder 'Verder lezen' specifieke verwijzingen naar relevant lesmateriaal op andere platformen, zoals Litlab, KlasCement en Schatkamer van Nederland.

Meer over literatuurgeschiedenisonderwijs

  • Keulen, R. van, en Bax, S., "Literatuurhistorisch redeneren: Hoe leerlingen met redeneerdidactiek literatuurhistorische inzichten kunnen verwerven." In: Kunstzone. Tijdschrift voor kunst en cultuur in het onderwijs 4 (2021), p.16-18. 
  • Meesterschapsteam Nederlands, "Bewuste geletterdheid in perspectief: kennis, vaardigheden en inzichten". Op: Vakdidactiek Geesteswetenschappen Meesterschap Nederlands  (2021).
  • Meijer Drees, M. & Mantingh, E. "Historische letterkunde deel 1: historische literatuur. Didactiek Nederlands – Handboek".  Op: DidactiekNederlands (2020).
  • Meijer Drees, M. & Mantingh, E. "Historische letterkunde deel 2: Literatuurgeschiedenis. Didactiek Nederlands – Handboek".  Op: DidactiekNederlands (2020).
  • Bax, S., & Mantingh, E. "Tjeempie! 'Wat zou er zijn met die moderne schrijvers?': Literatuurhistorisch redeneren met Liesje in Luiletterland." Tijdschrift voor Nederlandse taal- en letterkunde, jrg 135 (2019) nr 2, p.100-127.
  • Bax, S., & Mantingh, E. "Een web van twintigste-eeuwse literatuur: Naar een didactiek voor literatuurgeschiedenis van de twintigste eeuw." Nederlandse letterkunde: Driemaandelijks tijdschrift, jrg 23 (2018) nr 3, p.257-286.
  • Witte, T. & Mantingh, E., "BOEM! Paukeslag. Nieuw elan voor het  literatuurgeschiedenisonderwijs", in: Handboek literatuuronderwijs 2017-2018. Nieuw elan in literatuuronderwijs.
  • Witte, T., Mantingh, E., en Herten, M. van, "Doodtij in de delta. Stand en toekomst van het Nederlandse literatuuronderwijs", in: Spiegel der letteren, 59, 2017, 1, p.115-143.
  • Mantingh, E., Brandsma, F. en Visser, A., "De zaak V. Een lessenreeks voor 3 vwo over De burggravin van Vergi als cold case", in: Madoc, jrg 7 (2013) nr 4, p.203-212. 
  • Slings, H., ‘Het waarom en hoe van het historisch literatuuronderwijs’. In: Goosen, H., Forum of arena. Opvattingen over literatuuronderwijs. Een stand van zaken in 2007, VON-cahier 1, 2007.